قفزات جدیدة لمفهوم البحر فی الشعر العربی المعاصر

نویسندگان

امیر مقدم متقی

چکیده

إنّ البحر لم یحظَ بنصیب وافر من الشعر العربی القدیم، ذلک أنّ الشاعر العربی القدیم لم یتجاوز الصورة والشکل فی حدیثه عن البحر، ولم ینفذ إلی أعماق مکنوناته لیکتشف أسراره. فقد اقترن البحر عند من ذکروه ـ فی غالب الأحیان ـ بالإرهاب والابتلاع والهلاک والإزباد والموج والهدوء والصفاء والهدیر والزرقة، والجود والکرم والسعة والعظمة وما یشبه ها، أو وصف رکوبهم و رحلاتهم فیه و معارکهم البحریة والسفن والأساطیل. بید أنّ هذه الأوصاف، ظلّت أوصافاً سطحیة لم تُمکّن الشاعر العربی من استلهام البحر واستشفاف دلالاته العمیقة والمتعدّدة، کما أنها لم تُخرج البحر من هامش الشعر العربی إلی قصائد مستقلّة. ولکن عندما نصل إلی العصر الحدیث نری أنّ الشعراء،لاسیّما بعد ظهور التیّار الرومانسی، یشخّصون البحر، ویُسبغون علیه صفات إنسانیة مختلفة؛ فإذا البحر فی أشعارهم کائنٌ یملک الحس والعاطفة والمشاعر، یتفاعل الشعراء معه، ویقارنون بین حالاته المختلفة وبین عواطفهم ونوازعهم متخذین منه رمزاً لعالمهم النفسی وتأملاتهم الفلسفیة؛ لیعبّروا من خلاله عن تجربتهم وهمومهم ورؤاهم. ومن ثّم فقد اکتسب البحرُ إضافة إلی معانیه ودلالاته القدیمة فی أبعاده الجمالیة والإنسانیة، إیماءاتٍ ومعانیَ فلسفیة عمیقة وصوراً وأشکالاً جدیدة تختلف عمّا کان سائداً فی العصور السابقة. ولکن لم ینحصر هذا التعمیق لمفهوم البحر فی شعر الرومانسیین، بل تسرّب فی شعر غیرهم، حیث اتّخذ البحر أیضاً مفاهیم جدیدة أخری کالمفاهیم السیاسیة والقومیة والجنسیة أو الغرامیة أو الاجتماعیة والثقافیة؛ کلّها تُعتبر قفزات جدیدةً لمفهوم البحر تُمیّزه فی غالب الأحیان عمّا کان علیه فی العصور السالفة.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

أثـر أبی‌العلاء المعرّی فی الشعر العربی المعاصر

ابوالعلاء معری در ادبیات کلاسیک عربی صاحب فکر و اندیشة ویژه‌ای است. او در اوج باروری و غنای ادبیات عربی زیسته است. این شخصیت ادبی و فکری، بسیاری از ادبای بعد از خود را به شیوه‌های گوناگون تحت تأثیر قرار داده است. شاعران معاصر نیز با کمک گرفتن از ادبیات او، جریان ابداعات خود را رونق بخشیدند و خیال شعری خود را از این رهگذر بارور ساختند. سخن‌سرایانی همچون: احمد شوقی، محمود سامی البارودی، عبدالوهاب...

متن کامل

الحکمه فی الشعر العربی المعاصر

حکمت در شعر عرب حکمت شناخت هستی و عمل به مقتضای آن است . از آنجائی که فطرت انسانی تشنه درک حقایق هستی و شنیدن پند و اندرز می باشد، گرچه بدان عمل نمی کند مگر بندرت ، از این رو این موضوع (حکمت در شعر عرب) را برگزیدم. حکمت نزد اعراب جاهلی نتیجه تجارب زندگی است ، که با ظهور اسلام بدان رونق بیشتری داده شد. حکمت همچون دوره های قبل از عصری به عصر دیگر و زبان به زبان و نسل به نسل منتقل شده تا به عصر مع...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
ادب عرب

ناشر: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

ISSN

دوره 4

شماره 2 2012

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023